Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την πυομήτρα.

Η πυομήτρα είναι μια πολύ σοβαρή πάθηση της μήτρας που προσβάλλει πολλά θηλυκά θηλαστικά, όπως τους σκύλους, τις γάτες, τα κουνέλια κλπ. Πιο συχνά όμως εμφανίζεται στους σκύλους.

Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή νόσο καθώς εμφανίζεται ξαφνικά, έχει ταχεία εξέλιξη, και αν δεν αντιμετωπισθεί άμεσα και επιθετικά, καταλήγει στον θάνατο του ζώου.

Εμφανίζεται πιο συχνά σε ζώα μέσης και μεγάλης ηλικίας, χωρίς όμως να αποκλείεται και η εμφάνιση της νόσου σε πιο νεαρές ηλικίες.
Η πεποίθηση πως αν το ζώο έχει κυοφορήσει δεν διατρέχει πλέον κίνδυνο πυομήτρας είναι ψευδής. Ακόμα και τα ζώα που έχουν κυοφορήσει και γεννήσει μπορεί να εμφανίσουν πυομήτρα σε κάποια φάση της ζωής τους. Το σίγουρο όμως είναι, πως τα ζώα που δεν έχουν κυοφορήσει ποτέ ενώ συνεχίζουν να έχουν οίστρο, έχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Πως δημιουργείται η πυομήτρα

Η πυομήτρα οφείλεται στις ορμονικές και μορφολογικές αλλαγές της μήτρας κατά την διάρκεια του οίστρου του ζώου. 
Κατά την διάρκεια του οίστρου, ο αυχένας της μήτρας ανοίγει και το ενδομήτριο διογκώνεται. Ταυτόχρονα, ο τράχηλος που είναι πάντα ερμητικά κλειστός, κατά τη διάρκεια του οίστρου ανοίγει ώστε να αφήσει το σπέρμα να περάσει μέσα στην μήτρα. Την ίδια στιγμή, τα λευκά αιμοσφ
αίρια τα οποία συνήθως προστατεύουν και εμποδίζουν τα μικρόβια να εισέλθουν, κατά την διάρκεια του οίστρου εξαφανίζονται από την μήτρα ώστε να αφήσουν το σπέρμα να εισέλθει χωρίς να υποστεί καμία βλάβη. Τότε όμως εισέρχονται ανεμπόδιστα και πολλά μικρόβια.
Μετά το τέλος του οίστρου, ο αυχένας της μήτρας ξανακλείνει, όμως μερικές φορές το ενδομήτριο δεν επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση. Τότε βρίσκουν την ευκαιρία τα διάφορα μικρόβια να εγκλωβιστούν μέσα στο διογκωμένο ενδομήτριο και να δημιουργήσουν σοβαρές μολύνσεις.
Η μόλυνση έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πύον και αίμα μέσα στην μήτρα. Ο οργανισμός προσπαθεί να αποβάλλει μέρος από τις τοξίνες μέσω των νεφρών, αλλά πολλές φορές τα νεφρά δεν αντέχουν και έτσι προκαλείται νεφρική ανεπάρκεια.
Αν η πυομήτρα δεν διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα, η μήτρα μπορεί να διογκωθεί τόσο πολύ μέσα στο σώμα του ζώου, ώστε να προκληθεί ρήξη μήτρας, και το ζώο να πεθάνει από σηψαιμία.

Πότε εμφανίζεται η πυομήτρα
Η πιο επικίνδυνη περίοδος για να εμφανιστεί πυομήτρα, είναι δύο έως οκτώ εβδομάδες μετά τον τελευταίο οίστρο.

Συμπτώματα
Υπάρχουν δύο είδη πυομήτρας, τα οποία έχουν και διαφορετικά συμπτώματα:

Ανοιχτή πυομήτρα: Σε αυτή την περίπτωση ο τράχηλος παραμένει ανοιχτός και έτσι το πύον εξέρχεται μέσω της γεννετικής οδού, και είναι εμφανές.
Τα βασικά συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση, είναι η εμφανής εκροή πύου από τα γεννετικά όργανα του σκύλου, και το επίμονο γλύψιμο του σκύλου στις επίμαχες περιοχές. Το πύον που εμφανίζεται είναι δύσοσμο και πολλές φορές συνοδεύεται από ένα βλεννοαιμοραγικό σκούρο καφέ-πράσινο κολπικό έκκριμα. Επίσης εμφανίζεται ένα απότομο "ξεφούσκωμα" της διογκωμένης κοιλιάς που είχε το ζώο κατά την διάρκεια του οίστρου.

Κλειστή πυομήτρα: Είναι η πιο δύσκολη και επικίνδυνη περίπτωση, καθώς το πύον που δημιουργείται στον οργανισμό δεν βρίσκει δίοδο προς τα έξω, και εγκλωβίζεται μέσα, μολύνοντας ακόμα περισσότερο το ζώο. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να διαγνωστεί έγκαιρα η πυομήτρα, και το ζώο από κάποια στιγμή και μετά αρχίζει να δείχνει βαριά άρρωστο. Εμφανίζει λήθαργο, ανορεξία, καταβολή δυνάμεων, πολυουρία, πολυδιψία, πυρετό, διόγκωση κοιλιάς, εμετό και διάρροια.

Και στις δύο περιπτώσεις ο σκύλος πίνει υπερβολικά πολύ νερό, στην προσπάθεια του να βοηθήσει τα νεφρά να αποβάλλουν τις τοξίνες.
Γενικά, αν μερικές εβδομάδες μετά τον οίστρο παρατηρήσουμε τον σκύλο μας να πίνει υπερβολικό νερό και να ουρεί περισσότερο από όσο συνήθως, είναι κάτι που θα πρέπει να μας ανησυχήσει και να πάμε κατευθείαν στον κτηνίατρο, καθώς αυτά είναι τα πρώτα συμπτώματα της πυομήτρας.

Διάγνωση
Η πρώτη κλινική εικόνα του ζώου μας οδηγεί προς την διάγνωση πυομήτρας όταν: το σκυλί πίνει πολύ νερό και ουρεί υπερβολικά. Όταν δείχνει άρρωστο, δεν έχει δυνάμεις, έχει ανορεξία, εμετούς και πυρετό. Στην συνέχεια ο κτηνίατρος, με ακτινογραφίες και αιματολογικές εξετάσεις επιβεβαιώνει την ύπαρξη πυομήτρας.

Αντιμετώπιση

Ο μοναδικός αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της πυομήτρας είναι η ολική ωοθηκυστερεκτομή, η ολική αφαίρεση της μήτρας δηλαδή, ή αλλιώς η στείρωση. Ενώ κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, όταν πρόκειται για ένα υγιές σκυλί, η χειρουργική αυτή επέμβαση είναι στην ουσία ένα χειρουργείο ρουτίνας, στην περίπτωση που το σκυλί έχει διαγνωσθεί με πυομήτρα το χειρουργείο γίνεται πολύ πιο πολύπλοκο και επικίνδυνο για επιπλοκές, καθώς ο οργανισμός του ζώου είναι ήδη αρκετά επιβαρυμένος.

Υπάρχει και μια αγωγή θεραπείας με αντιβιώσεις και φαρμακευτική αγωγή, αλλά επειδή τα ποσοστά επιτυχίας της είναι εξαιρετικά χαμηλά, οι κτηνίατροι δεν την συνιστούν και την χορηγούν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπου το χειρουργείο δεν μπορεί να γίνει για κάποιο λόγο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα ζώα μετά το χειρουργείο και με την ανάλογη υποστηρικτική φαρμακευτική αγωγή, αναρρώνουν πλήρως.

Πρόληψη
Η μοναδική πρόληψη για την εμφάνιση πυομήτρας στο ζώο μας, είναι η έγκαιρη στείρωση του ζώου. Αν το σκυλί δεν πρόκειται να ζευγαρώσει ποτέ στην ζωή του και να κυοφορήσει, είναι προτιμότερο να στειρωθεί εγκαίρως σε νεαρή ηλικία, ώστε να αποφευχθεί ο μεγάλος κίνδυνος εμφάνισης πυομήτρας. 
Η καταλληλότερη στιγμή για την στείρωση του θηλυκού σκύλου, είναι αμέσως μετά την εμφάνιση του πρώτου οίστρου, στην ηλικία του ενός έτος περίπου.
Η θεωρία πως το σκυλί είναι καλύτερα να ζευγαρώσει έστω μια φορά πριν στειρωθεί δεν ευσταθεί, και δεν υπάρχει καμία καταγεγραμμένη μελέτη που να το υποστηρίζει.
Επίσης, είναι προτιμότερο να μην χρησιμοποιούνται ειδικές ενέσεις προσωρινής παύσης του οίστρου του ζώου, διότι αυτές όχι μόνο αποτρέπουν τον κίνδυνο εμφάνισης πυομήτρας, αλλά αντίθετα τον αυξάνουν.